Wielkanoc wczoraj i dziś, czyli historia Świąt Wielkanocnych
Wielka Niedziela
Święto tego dnia jest nazywane Niedzielą Zmartwychwstania Pańskiego, bowiem przed wiekami doszło wtedy właśnie do cudu zmartwychwstania Pana Jezusa. Dokonało się to nad ranem o świcie, około godziny czwartej. Na pamiątkę tych wydarzeń Niedziela Wielkanocna nazywa się rezurekcją. Wprawdzie nie jest to już dzisiaj msza święta o świcie, poprzedzona trzykrotnym obejściem kościoła przy wtórze pieśni wielkanocnych, ale nazewnictwo mszy o godzinie 6, 7 lub 8 rano pozostało współcześnie.
Wielkanoc, czyli Pascha, jest największym świętem wszystkich chrześcijan. Z biegiem czasu dochodziło do coraz większego przesunięcia się i nałożenia żydowskiej Paschy z chrześcijańską. Postanowiono w związku z tym zająć się tą kwestią ustawowo poprzez decyzje soboru. Pierwszym, który pochylił się nad tym był Sobór Nicejski w 325 roku. Duchowni określili na nim, iż Pascha chrześcijańska będzie obchodzona w niedzielę przypadającą po pierwszej pełni księżyca, a więc po zrównaniu wiosennym. Mimo tych regulacji, ponownie, i tym raz już ostatecznie, zajęto się momentem wypadania w kalendarzu świąt, za panowania cesarza Karola Wielkiego, władcy Franków. Ustalono wtedy, iż Wielkanoc będzie przypadała na niedzielę wypadającą po pierwszej pełni księżyca. Najwcześniej w związku z tym może ona wypaść 22 marca (wypadło tak w 1818 roku), natomiast najpóźniej na 25 kwietnia (zdarzyło się tak podczas II wojny światowej, w 1943 roku, i ponownie się zdarzy w 2038 roku).
źródło: https://orf.at/stories/2113455/2113579/
Wielki Poniedziałek
Z dniem tym chrześcijanie, szczególnie dzieci i młodzież, wiążą zwyczaj oblewania wodą. Jest to jednak tylko półprawda i wynika z tego, iż obecnie nazwa śmigus i dyngus zlała się w jeden termin, a dawniej oba funkcjonowały oddzielnie i każdy z nich oznaczał, co innego. Śmigusem niegdyś określano oblewanie panien wodą oraz smaganie ich po nogach rózgami.
źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wielkanocne_smaganie
Z kolei dyngus był wykupywaniem się przed chłopakami przez panny od tego oblewania i smagania za pomocą pisanek, smakołyków oraz pieniędzy. Obecnie w tradycji utrzymało się jedynie oblewanie wodą i jedynym funkcjonującym nazewnictwem jest po prostu „lany poniedziałek”, chociaż lokalnie posługiwano się terminologią szerszą, jak lejek, oblewanka, polewanka. Pierwsza natomiast najwcześniejsza zapiska historyczna, w której opisano ten zwyczaj pochodzi z 1420 roku. Pojawiła się ona w uchwale synodu diecezji poznańskiej. Głębokie zakorzenienie tego zwyczaju w społeczeństwie sprawiło, iż nie udało się go zwalczyć, mimo, iż trąci pogańskimi praktykami i wiarą, że „gdzie sią woda leje, tam się dobrze dzieje”.
źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wielkanocne_smaganie
Żródło informacji: https://know-howhistoria.pl/wielkanoc-historia-swiat-wielkanocnych/
